Yemek İcatları: Kuru Fasulye Böreği | Artan Yemekten Çıtır Atıştırmalık (Fırında)
Yemek İcatları: Kuru Fasulye Böreği | Artan Yemekten Çıtır Atıştırmalık (Fırında)
Adet başı yaklaşık 160–210 kcal (hamura göre). Ortalama: ~180 kcal.
Kuru Fasulye Böreği, bir önceki günden kalan kuru fasulyeyi püre haline getirip yufka veya milföyle harmanladığınız, dışı çıtır içi protein dolu nefis bir atıştırmalıktır. **Fırında piştiği** için fazla yağ çekmez; baharat ve peynir desteğiyle hem öğün hem ara öğün için ideal hale gelir. Anadolu’nun tasarruf kültüründen gelen bu tarif, günümüzde **sıfır atık mutfağının yıldızı** olmaya aday.
Bir Anadolu Hikâyesi: “Kalanı Katla, Börek Yap”
Köylerde pazar ertesi **“kalanı katla börek yap”** sözü yaygındı. Tencerede kalan fasulye ezilir, yufkaya sarılır, soba fırınında pişirilirdi. Çocuklar çıtır böreği afiyetle yerken, kimse artığın farkına bile varmazdı. Bu yöntem, hem **israfı önler** hem de sofraya yepyeni bir lezzet katar. Bu gelenek, kuru fasulyenin **nimeti zayi etmeme** kültüründeki önemini gösterir.
Malzemeler (12 üçgen börek için)
- 2 su bardağı **artan kuru fasulye** (pürelenmiş, sulu olmamalı)
- 1 küçük **soğan** (ince doğranmış)
- 1 diş **sarımsak** (opsiyonel)
- 2 yemek kaşığı **zeytinyağı**
- 1 çay kaşığı **kimyon**, tuz, karabiber, pul biber (damak tadına göre)
- 50–70 gram **beyaz peynir** veya lor (tuz dengesi için)
- 3 adet **yufka** (veya 6 kare milföy)
- Üzeri için: **yumurta sarısı**, **susam** veya **çörek otu**
Yapılışı (Adım Adım)
- **Harç Hazırlığı:** Tavada soğanı zeytinyağında kavurun, sarımsağı ekleyin.
- **Fasulye:** Püre fasulyeyi ve baharatları katıp 2–3 dakika karıştırın (kıvam yoğunlaşsın).
- **Peynir ve Soğutma:** Peyniri ilave edin, **harcı mutlaka soğumaya** bırakın (sıcak harç yufkayı yırtar).
- **Sarma:** Yufkayı üçgenlere ayırıp içi koyun, sarın. Milföyde ise köşeleri birleştirip kapatın.
- **Pişirme:** Üste yumurta sarısı sürüp susam serpin. **190°C**’de **18–22 dakika** (milföyde 20–25 dakika) pişirin. Altın rengi alana kadar fırınlayın.
Püf Noktaları & Sorun Giderme (Checklist)
- **Nem Kontrolü:** İç harç çok suluysa **1–2 yemek kaşığı galeta unu** veya ufalanmış ekmek içi ekleyin.
- **Ekstra Aroma:** Böreğe derinlik katmak için kimyon, **isot** ve **pul biberi** cömertçe kullanın.
- **Çıtır Yüzey:** Yufkanın üzerine süreceğiniz yumurta sarısına **1 tatlı kaşığı zeytinyağı** veya süt eklemek, parlaklığı ve çıtırlığı artırır.
- **Dondurma:** Donduracağınız börekleri **yumurta sarısı sürmeden** dondurun; çözdürmeden fırına vermeden hemen önce sürün.
Beslenme ve Kalori Bilgisi (1 adet, ~70 g)
| Kalem | Yaklaşık Değer | Fayda |
|---|---|---|
| **Enerji** | **~180 kcal** | Fırında piştiği için kızartmaya göre çok daha hafif. |
| **Protein** | ~7 gram | Bakliyattan gelen yüksek oranda bitkisel protein. |
| **Karbonhidrat** | ~20 gram | Yufka/milföy tipine göre değişir. |
| **Yağ** | ~7 gram | Ağırlıklı olarak zeytinyağı (sağlıklı yağlar) katkısı. |
| **Lif** | ~3 gram | Bakliyat sayesinde sindirimi destekler. |
Varyasyonlar & Farklı Denemeler
- **Otlu Peynirli:** İç harca bolca ince kıyılmış **maydanoz** veya **dereotu** ekleyin.
- **Acılı ve Baharatlı:** İsot ve kimyonu artırın; böreklerin üzerine çörekotu serpin.
- **Vegan/Glütensiz:** Peyniri çıkarıp, yufka yerine **pirinç yufkası** veya glütensiz **mısır lavaşı** kullanın. Üzeri için zeytinyağı sürün.
- **Füme Aroma:** İç harca bir tutam füme toz biber veya **kavrulmuş pastırma** (küçük doğranmış) ekleyin.
Saklama • Dondurma • Isıtma
- **Buzdolabı:** Pişmiş börekleri kapalı kapta **3 güne kadar** saklayın.
- **Dondurucu (Çiğ):** Şekil verilmiş **çiğ börekleri** tepsiye dizip dondurun. Sertleşince kilitli poşete alın; **3 aya kadar** saklanır. Çözdürmeden fırında 200°C’de pişirin.
- **Dondurucu (Pişmiş):** Pişmiş börekleri **2 aya kadar** dondurun; 170°C’de çözdürüp ısıtın.
Hangi Kuru Fasulye Türleri Uygun?
Böreğin tadı, kullandığınız fasulyenin türüne ve sosuna bağlıdır. En iyi sonuç, **sossuz** veya **hafif domatesli** pişmiş kuru fasulyeden alınır. Fasulye püresi ne kadar az sulu olursa o kadar iyidir.
| Fasulye Formatı | Uygunluk | Düzeltme |
|---|---|---|
| **Klasik Etli/Sossuz** | Çok iyi | Baharatı yeniden ayarlayın. |
| **Pastırmalı/Sucuklu** | İyi | Peynir miktarını azaltın, iç harca ekstra yağ eklemeyin. |
| **Zeytinyağlı** | İyi | Harçta ekstra sıvı varsa **galeta unu** ile toparlayın. |
Toplu Üretim Planı ve Maliyet Notu
**Toplu Üretim (24-26 adet):** Tüm malzemeleri 2x ölçü ile kullanın. Harcı daha hızlı soğutmak için tepside yayın. Börekleri sarıp dondurucuya atarak **ileride pişirmeye hazır** bir öğün stoğu oluşturun.
**Maliyet:** Artan fasulyenin maliyeti sıfır kabul edildiğinde, böreğin maliyeti yalnızca yufka, peynir ve yağa dayanır. Bu, onu en **ekonomik** sıfır atık çözümlerinden biri yapar.
Sık Sorulan Sorular
Dondurabilir miyim?
Şekil verilmiş çiğ börekleri -18°C’de 3 aya kadar saklayabilirsiniz. Çözdürmeden direkt fırında pişirin.
Yanına ne gider?
Sarımsaklı yoğurt, acılı domates sos, salatalık cacığı ve ayran ile mükemmel servis edilir.
Başka hangi bakliyatlardan börek olur?
Haşlanmış mercimek, nohut, hatta püre patates de aynı teknikle börek harcı olarak kullanılabilir.
Deneyimini Paylaş (Kapanış)
Hangi baharatları kullandın, dondurucudan çıkarıp nasıl pişirdin? Deneyimini ve ipuçlarını yorumlarda paylaşarak diğer okuyuculara ilham ol! **Sıfır atık mutfak** misyonumuzda bize katıl.
Kısaca Tarif Özeti
- **Hazırlık:** 15 dakika — **Pişirme:** 18–22 dakika
- **Porsiyon:** 12 adet
- **Kalori:** ~180 kcal
- **Öne çıkanlar:** Sıfır atık, protein ve lif, fırında hafif, dondurulabilir.
EN Mini Summary
**Leftover Bean Börek (Oven-Baked):** A zero-waste recipe using mashed cooked beans as a savory filling, wrapped in yufka or puff pastry. Baked at 190°C for 18–22 min. Protein-rich, low-fat alternative to fried snacks. Great for meal-prep and freezing.
Yorumlar
Yorum Gönder